شانه خالی کردن محیط زیستی ها در مورد انتقال آب خزر
سازمان حفاظت محیط زیست در یک سلسله توئیت هایی خطاب به مسئولین وزارت نیرو، آنها را مجری انتقال آب قلمداد کرده و عملا از زیر بار مسئولیت انتقال آب و پیامدهای زیست محیطی آن شانه خالی کرده است.
به گزارش راهبرد معاصر؛ در رشته توئیت سازمان حفاظت محیط زیست آمده است:« درباره انتقال آب صراحتا وزارت نیرو کارفرما، پیمانکار و بهره‌بردار است. طبق قانون وزارت نیرو در هر محلی تشخیص داد که نیاز به انتقال آب وجود دارد، اقدام می‌کند. متولی و مجری انتقال آب خزر به سمنان هم وزارت نیرو است و این وزارتخانه هنوز تصمیم قطعی خود را نگرفته است. برای اینکه جنگل‌های هیرکانی شمال حداقل خسارت را بخورد باید لوله انتقال آب از حاشیه مسیر لوله گاز عبور کند که قبلاً کشیده شده و نیاز به قطع درختان جدید نیست.»
در پایان این رشته توییت آمده است: «اگرچه عوام گرایی و گرفتن ژست‌های روشنفکری این روزها مد شده است، از این منظر اگر مشاور محترم وزیر نیرو با این پروژه مخالف است، می‌توانند وزیر محترم را متقاعد کنند تا درخواست‌شان را پس بگیرند.
مسعود تجریشی ضمن ارائه جزییاتی از پروژه انتقال آب دریای خزر به سمنان اظهار کرد: بر اساس این پروژه قرار است که سالانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب از دریای خزر به سمنان منتقل شود که از این مقدار ۵۰ میلیون متر مکعب آن برای شرب و ۱۵۰ میلیون متر مکعب دیگر برای صنعت مصرف می‌شود.
وی با بیان اینکه وزارت نیرو ۲۷ جلد گزارش ارزیابی زیست‌محیطی انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی را به سازمان حفاظت محیط زیست داده است، تصریح کرد: پروژه انتقال آب دریای خزر حدود ۱۳ سال است که معطل مانده است همچنین در حال حاضر سیاست سازمان حفاظت محیط زیست تعیین تکلیف برای پروژه‌ها است و بر اساس ضوابط زیست محیطی یا آنها را می‌پذیریم یا رد می‌کنیم.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه سازمان حفاظت محیط زیست مسئول آب کشور نیست،اظهارکرد: وزارت نیرو به عنوان بخشی از دولت می‌گوید که تمام راه‌حل‌های موجود را بررسی کرده ولی راهی به جز انتقال آب باقی نمانده است بنابراین سازمان حفاظت محیط زیست باید ضوابط زیست‌محیطی را مشخص می‌کند و وزارت نیرو موظف است که بر اساس این ضوابط عمل کند.
تجریشی افزود: ما به عنوان سازمان حفاظت محیط زیست باید الزامات زیست‌محیطی این اقدام را در درنظر داشته باشیم. برای مثال برای جلوگیری از نابودی جنگل‌ها گفته‌ایم که انتقال آب باید از مسیر خط لوله ری - نکا صورت گیرد همچنین از وزارت نیرو خواسته‌ایم که اگر قرار است خط انتقال برق در جنگل نصب کنند حتما از زیر جنگل این اقدام رخ دهد و مسیرهای خاکبرداری و مکانی که قرار است خاک به آن منتقل شود را به ما اعلام کنند.
وی با تاکید بر اینکه وزارت نیرو موظف است بر اساس این ضوابط عمل کند، گفت: در حال حاضر اختلافاتی بین محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست و کارفرمای این پروژه روی عمق برداشت آب وجود دارد همچنین مکان نقطه برداشت آب و تخلیه برای ما بسیار مهم است چراکه در نقطه برداشت نباید به آبزیان صدمه‌ای وارد شود و در نقطه تخلیه نیز باید شوری محیط تغییر نکند. از این رو قرار شده است که تا یک ماه آینده این موارد قطعی شود.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: وزارت نیرو ۱۵۰۰ پروژه برای نقاط برداشت و تخلیه پیش‌بینی کرده است که قرار شده تمام این‌ها را در جلسات کارشناسی بررسی کنیم.
تجریشی با اشاره به اینکه موضوعات اجتماعی و اقتصادی اجرای این پروژه ارتباطی به سازمان حفاظت محیط زیست ندارد، گفت: حل این موضوعات برعهده نهادهای دیگر است و ما به عنوان متولی محیط زیست تنها باید از تبعات زیست محیطی اجرای پروژه انتقال آب در مبدا و مقصد جلوگیری کنیم.
وی در پایان گفت: بر اساس قوانین موجود برای اجرای پروژه‌های دولتی که به آسیب‌رسان به منابع طبیعی است، اداره منابع طبیعی موظف است که تعیین خسارت و پس از دریافت خسارت اقدام به درختکاری و... کند.
نظر موافقان و مخالفان درباره انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی
طی هفته گذشته موضوع انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی کشور از جمله موضوعات پربحث بود تا جایی که این موضوع یکی از دلایل نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای استیضاح رضا اردکانیان - وزیر نیرو عنوان شد. در ادامه به هفت نکته درباره طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی کشور اشاره شده است.
۱) موضوع انتقال آب دریای خزر به سمنان برای نخستین بار به صورت جدی در دولت نهم مطرح شد اما از آن زمان تا دولت دوازدهم اجرای این طرح مسکوت ماند تا اینکه سال گذشته حسن روحانی - رییس جمهوری - اعلام کرد که دولت آمادگی کامل برای انتقال آب دریای خزر را دارد. سازمان حفاظت محیط زیست نیز همان زمان این اقدام را به شرط رعایت ضوابط زیست محیطی بلامانع دانست.
۲) ۱۸ مهر ماه امسال عیسی کلانتری - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - با انتشار نامه‌ای به وزیر نیرو موافقت این سازمان را با انتقال آب دریای خزر اعلام کرد. این اقدام کلانتری واکنش نمانیدگان مجلس، منابع طبیعی استان مازندران و کارشناسان محیط زیست را در پی داشت.
۳) منابع طبیعی استان مازندران پس از این اقدام اعلام کرد که کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی این استان در نامه‌ای به سازمان حفاظت محیط زیست با ۹ بند با انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی کشور مخالفت کرده است. هر چند که سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این اظهارات گفت که منابع طبیعی مخالفتش با انتقال آب خزر را اعلام نکرده بود.
۴) بر اساس گفته سازمان حفاظت محیط زیست انتقال آب قرار است از خط لوله نفت در مسیر ری – نکا صورت گیرد اما منابع طبیعی بر این باور است که بیش از ۱۱ کیلومتر از مسیر پیشنهادی انتقال لوله آب از جنگل‌های هیرکانی عبور می‌کند که درصورت اجرای پروژه تخریب زیادی برای جنگل در پی دارد.
۵) نگرانی‌های دیگر منابع طبیعی این است که عملیات خاکبرداری انتقال آب سبب از دست رفتن خاک غنی جنگل‌ها می‌شود و از سوی دیگر شورآبه و پساب ناشی از شیرین کردن آب می‌تواند دریای خزر را با مشکل مواجه کند همچنین تامین نیروی برق برای ایستگاه‌های پمپاژ به جنگل‌های هیرکانی آسیب جدی وارد می‌کند.
۶) با در نظر گرفتن این نکات عبدالرضا کرباسی - معاون پیشین محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست - بر این باور است که راهکارهای به صرفه‌تری برای مقابله با کم آبی بخش‌های مختلف کشور وجود دارد چراکه فقط در بخش کشاورزی حداقل سالانه ۱۵ میلیارد متر مکعب آب قابل صرفه‌جویی است. از این رو نباید به روش‌های گران قیمت تهیه آب شیرین روی آورد.
۷) هر چند که سازمان حفاظت محیط زیست با انتقال آب موافقت کرده است اما وزیر نیرو می‌گوید که آنچه در این روزها رخ داده، نه موافقت با طرح است، نه مخالفت با طرح، نه موافقت مشروط است، نه بررسی مجدد طرح.